آخرین مطالب
امکانات وب
کوفی؛ خطی که نقطه نداشت
خط کوفی به شهر کوفه منسوب است. هرچند به نظر می رسد این خط پیش از بنای کوفه وجود داشته و در کوفه شیوع یافته است. خط های صاف و زاویه دار، یکی از ویژگی های خط کوفی است که بیشتر با حرکت های عمودی و افقی بلند و ادامه دار همراه است. هرچند در نسخه های متاخر این خط، نقطه دیده می شود اما کوفی یکی از خطوطی است که نقطه نداشته است.
نقطه های درشت و دایره وار اغلب قرمز و گاهی سبز در این خط به ابتکار ابوالاسود دوئلی در کنار خط کوفی قرار گرفته است. به این شکل که یک نقطه در بالای حرف به‌جای فتحه، یک نقطه در زیر حرف به‌جای کسره، یک نقطه جلوی حرف به‌جای پیش و دو نقطه روی یکدیگر به‌جای تنوین به کار می‌رفت.
نسخ؛ شاید نسخه ای از کوفی
«ابن مقله» به دلیل سخت نگاری خط کوفی، در تلاش بود تا نسخه آسان تری از این خط استخراج کند. او برای خلق نسخ، مدار خط را بر دایره و سطح گذاشت و قرآنی را به این خط نوشت. هرچند برخی معتقدند خط نسخ برای رفع کم و کاستی و تکمیل خط کوفی ساخته و پرداخته شد یا «ابن مقله» فقط این خط را به اوج رسانده و خالق آن نبوده است. احمد نیریزی یکی از نامدارترین نسخ نویسان ایرانی است که خود بانی شیوه خاصی از نسخ نویسی در ایران بود. قرن هفتم، قرن طلایی حیات نسخ به واسطه وجود یاقوت مستعصمی است.
ثلث؛ تودرتوهای خوش قامت
خط ثلث با الفبای کشیده و بلند و دایره های به نسبت کم عمق، باز و تو در تو شناخته می شود. اگرچه این تو در تو نوشتن و سوار شدن کلمه ها بر یکدیگر از خوانایی این خط کم می کند اما از زیبایی این خط نمی توان گذشت.
خط ثلث بی شباهت به خط محقق نیست با این تفاوت که در محقق، دور حروف بیشتر است. در ثلث حروف و کلمات، درشت اما جمع و جورتر ازمحقق بوده و حلقه ها و گره ها باز و گاهی بسته می شود. خط ثلث را به دلیل بار مذهبی نیرومندی که دارد بیشتر در کتیبه ها می توان دید. این خط با ساختاری ایستا و موقر، بیشتر در کتابت قرآن و دعا جایگاه درخشانی دارد.
محقق؛ یک دست و یکنواخت و راحت خوان
اگر به خطی برخوردید که در آن اشکال حروف یک دست، یکنواخت و البته درشت اندام اند، گمان تان را روی خط محقق بگذارید. برای یقین بیشتر هم به فاصله بین حروف توجه کنید. این خط در فاصله های منظم و بدون در هم رفتگی نوشته می شود و گاه حروف قبلی، فضاساز حروف بعدی خود هستند. این خط را به این دلیل محقق می خوانند که با نگاهی گذرا به آن، بدون مشکل خوانده می شود.
خط ریحان مشتق از همین خط با اندازه ای کوچک تر است و قرآن های بسیاری با آن کتابت شده اند. در این خط، گاه حالت هایی از ثلث دیده می شود و گاه خط ثلث، حالت هایی از خط محقق را در برمی گیرد.
تعلیق؛ پیچیده جذاب ایرانی
تعلیق یا ترسل را می توان اولین خط ایرانی ها در خوشنویسی دانست که در سده هفتم متولد شد. عمر تعلیق به یک صد سال رسید و کم کم از رونق افتاد. این خط را که خود ترکیبی از نسخ و رقاع و یکی از پایه های خلق نستعلیق است، خواجه تاج سلمانی قانونمند کرد.
برای شناخت این خط باید به حرکات قلم دقیق شوید. دایره های زیاد، حروف دایره ای و قابلیت ایجاد ترکیب بندی های نو، نشانه های خط تعلیق است. این خط به دلیل همین پیچیدگی ها برای کسانی که پیرِ خوشنویسی هستند، قابل استفاده است و به نظر برای روزهای کم حوصله بعد، کمی طاقت فرسا به نظر می آید.
نستعلیق؛ عروسِ خوش ترکیب خط ها
خط نستعلیق در ایران شکل گرفت و ایرانی ها با آن آشناترند. این خط که نشانه ای از روح و فرهنگ ایرانی است، بیشتر در خوشنویسی خطوط ایرانی به کار برده می شود. نستعلیق به واسطه زیبایی و ظرافت، عروس زیباروی خطوط اسلامی است. این خط را که حاصل همنشینی دو خط نسخ و تعلیق است، «میرعلی تبریزی» قانونمند کرد و بعد این خط به اندازه ای رشد یافت که در قامت رقیب برای خطوط شش گانه قدیمی ظاهر شد.
در سده هشتم هجری، نستعلیق و تغییرهایی را که خوشنویسی ایرانی مدیون آن است، می توان متحول کننده ترین شیوه در هنر خوشنویسی ایرانی دانست. دامنه های استفاده از این خط، علاوه بر خوشنویسانی که در ایران کنونی زندگی می کردند به کشورهای آسیای میانه، افغانستان و به خصوص گورکانیان هند که دلباخته فرهنگ ایرانی بودند، کشیده شد.
قرون نهم تا یازدهم هجری را می توان دوره های درخشان هنر خوشنویسی دانست. هنر نقاشیخط هم که از دهه 40 معاصر باب شد، به نوعی بدهکار خط نستعلیق و خط های وام گرفته از آن مانند شکسته نستعلیق است. هنری که به مدد رنگ و دست باز هنرمند در ترکیب خوشنویسی و نقاشی، آن را نه می توان خطاطی نامید و نه نقاشی.
آشنایی با موسیقی ایرانی...برچسب : نویسنده : art2019 بازدید : 105